Göçmenlerin Gündemi

9 Aralık - Suriyeli göçmenleri gönderme hevesine geçit yok! (Enternasyonal Dayanışma)

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Gelecek Partisi Başkanı Ahmet Davutoğlu ve CHP Genel Başkanı Özgür Özel, Esad rejiminin düşüşü üzerinden hemen Suriyelilerin “vatanlarına dönecekleri” propagandasını yapmaya başladılar. Yıllardır Türkiye’de olan, burada bir hayat kuran, çalışan, doğan göçmenler toplumumuzun bir parçasıdırlar. Kimse isteği dışında yaşadığı yeri terk etmeye zorlanamaz!

Türkiye’de ve dünyanın birçok yerinde ülkelerindeki otoriter rejimin liderinin düşüşünü kutlayan Suriyeliler, diğer yandan “ne zaman geri dönecekleri” konusunda tartışmaların da konusu oluyorlar.

Ankara’dan ilk açıklama: Suriyeliler artık ülkelerine dönebilir

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Suriye’de çöken Baas rejiminin ardından, “Ülkelerini terk etmek zorunda kalan milyonlarca Suriyeli artık ülkelerine dönebilirler. Barışın tesisi için elimizden geleni yapacağız” dedi.

Gelecek Partisi lideri, eski AKP’li Ahmet Davutoğlu gelişmelerle ilgili şunları söyledi:

“Mülteciler vatanlarına dönecekler. Bugün burada dışlanan Suriyeliler, Türkçe öğrenerek ülkelerine dönecekler. Ve inanıyorum ki Türkiye-Suriye ilişkileri için güçlü bir adım olacak. Şu anda Türkiye’nin moral üstünlüğü var. Türkiye ağır bedeller ödedi ama şu anda tam da Türkiye’nin Suriye konusunda söylediklerinin dikkate alınacağı vakit. Mültecilerin dönüşü gerçekleşecek.”

Özel, Suriye’ye demokrasi, sığınmacılara dönüş istedi

Beşar Esad’ın ‘otoriterlik’le yönettiğini belirten CHP Genel Başkanı Özgür Özel, Suriye’ye demokrasi, sığınmacılara da ‘eve dönüş programı’ istedi.

Suriye’de saldırılar sürerken, dün Özgür Özel “Bir an önce Esad ile gerekli temaslar sağlanmalı” demişti.

Son gelişmelere ilişkin X‘ten açıklama yapan CHP lideri, “Suriye’yi yıllardır otoriterlikle yöneten Esad rejimi, bugün itibarıyla son buldu” dedi ve şöyle devam etti: Bizim Suriye’ye dair önceliğimiz, yurttaşlarımızın güvenliği ve huzurudur. Yıllardır Türkiye’de çeşitli statülerle bulunan Suriyelilerin evlerine dönüşlerini mümkün kılabilecek kapsamlı bir program derhal ortaya konulmalıdır.

Suriye’de diktatörlük devrildi ama henüz demokrasi kurulmadı

Baas rejiminin sürdürdüğü zulüm, işkence, kimyasal silah saldırıları, varil bombaları artık tarihe gömüldü. Şimdi sorun demokratik bir Suriye’ye barışçıl bir geçiş döneminin nasıl başlayacağı.

Suriye’de can güvenliği hâlâ tam olarak sağlanmış değil. Esad’ı deviren muhalefet homojen değil. Aralarında çatışmalar çıkabilir. Sahada patlamamış mayınlar, infilak etmemiş bombalar bulunabilir. Tarlalarına başkaları el koymuş, evlerine diğerleri yerleşmiş olabilir ya da evleri yıkılmış olabilir.

Yıllardır Türkiye’de olan, burada bir hayat kuran, çalışan, doğan göçmenler toplumumuzun bir parçasıdırlar. Kimse isteği dışında yaşadığı yeri terk etmeye zorlanmamalıdır.

https://enternasyonaldayanisma.org/2024/12/09/suriyeli-gocmenleri-gonderme-hevesine-gecit-yok/

9 Aralık - Taha Elgazi (Sığınmacı Hakları Platformu Sözcüsü): Suriye'nin istikrarı bir-iki günde oluşmaz (İlke TV)

Siyasetçilerin ağzından ne zaman 'dönsünler' lafı çıksa, toplumun bir kısmı Suriyeli sığınmacılara yöneliyor.

Güvenlikleri sağlanırsa sığınmacıların çoğu ülkelerine geri döner.

https://x.com/ilketvcomtr/status/1865789560136876384?t=z-rBCeI9z_-kbBvdp1xqTQ&s=08

8 Aralık - Esad rejimi düştü (Enternasyonal Dayanışma)

Suriye’de HTŞ liderliğindeki askeri koalisyonun ilerleyişi, Şam’da iktidarın el değiştirmesiyle sonuçlandı.

27 Kasım’da başlayan askeri saldırının ardından Baas rejimi birçok yeri kolayca kaybetmiş, HTŞ öncülüğündeki askeri güçlerin ilerleyişi karşısında şehirleri tek tek teslim etmişti.

İki haftadan kısa bir sürede rejim düştü, iktidar devredildi.

Devlet televizyonundan rejimin düştüğü açıklaması yapılırken, Baas’ın başbakanı “iktidarı devretme” konusunda işbirliği yapacağını açıkladı. HTŞ lideri Colani de kamu kurumlarının başbakanın otoritesi altında olduğunu belirterek onlara yaklaşmayı ve ateş açmayı yasakladı.

Beşar Esad’ın Şam’dan ayrıldığı iddia edilse de konuya ilişkin kesinleşmiş bir bilgi yok.

Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) kontrolündeki bölgelerde olağanüstü hal (OHAL) ilan edildiği duyuruldu.

ABD başkanlık seçimlerini kazanan Donald Trump, kendilerinin Suriye ile ilgileri olmadığını iddia eden bir tweet attı.

Bazı kentlerde Baas’ın devrilmesi Hafız Esad heykellerinin yıkılmasıyla kutlanırken, HTŞ “herkesin barış ve adalet içinde yaşadığı yeni bir Suriye” çağrısı yapıyor. El Kaide’nin Suriye kolu El Nusra Cephesi’nin unsurları tarafından kurulan örgüt, kontrol ettiği birçok bölgede Suriye halkı tarafından protesto edilerek Esad rejimine benzetilmişti.

https://enternasyonaldayanisma.org/2024/12/08/esad-rejimi-dustu/

7 Aralık - Eziyet Yönetmeliğini Niçin Kabul Etmiyoruz? – Fatma Orgel (Sivil Sayfalar)

Yeni çıkan aile hekimliği yönetmeliği “göçmenler, sığınmacılar” ile çok yakından ilgili. Bu yönetmelik başta göçmen, sığınmacı sağlığını, aslında tümden toplum sağlığını negatif etkileyecektir.  Göçmen ve sığınmacılara karşı artan temel İnsan haklarına, onuruna aykırı uygulamalara bir de temel sağlık hakkına erişimleri engellemek de eklenmiştir. Sivil sayfalarda ayrıntılı anlattım:

Aile hekimleri olarak neden bu yönetmeliğe #EziyetYönetmeliği diyor ve kabul etmiyoruz?

Kasım 2024 itibariyle geçerli olan yeni aile hekimliği yönetmeliği öncellikle iş tanımı ve buna karşılık ücret belirlenmesi ile ilgili olarak oldukça muğlak, bilimsel verilerden uzak kriterler, maddeler içermekte ve bu neye göre belirleneceği muğlak olan kriterlere göre aile hekimlerinin sözleşmeleri feshedilebilecektir. Sadece bu temel usul nedenleri ile bile çalışma hakları ile ilgili Uluslararası hukuk normlarına, T.C. anayasasına ve iş kanununa aykırıdır, çalışanlar olarak özlük ve mali haklarımızda ciddi mağduriyetlere sebep olmaktadır. Yani anayasada korunan temel haklara ve iş kanununda belirtilen temel iş prensiplerine aykırı bir yönetmelik yayınlanmıştır. İş tanımı net belirlenmemiş, sözleşme fesihleri Sağlık Bakanlığının keyfi ve sürekli değiştirilebileceği belirtilmiş kriterlerine bağlanarak aile hekimleri ve hemşireleri temel iş güvencesinden mahrum bırakılmaktadır.

Yeni yönetmelikle ne gibi şartlar getirilmiştir?

Bu bilimsellikten uzak kriterlere bakacak olursak örneğin; aile hekimliğine kayıtlı hastaların ödeme katsayılarında aile hekimlerinin birebir sorumlu olmadıkları şartlara bağlanarak ciddi ücret kesintileri getirmiştir. 6 ay içinde gelmeyen hasta, bir yılda 7 defadan fazla hastane ve başka aile hekimi başvurusu gibi aile hekiminin kontrol alanı dışındaki kriterler. Başka hiçbir meslek grubunda böyle bir performans kriteri yoktur; okula gelmeyen öğrenciden öğretmene, camiye gelmeyen cemaatten imama, yeteri kadar suç işlenmiyor diye polisten maaş kesimi cezası ne kadar absürt ise bu da öyle ciddiyetten uzak keyfi bir cezalandırma, mobbingdir. Ayrıca bu kadar halka yönelik “sağlık hizmetini kullanma” teşvik politikası bakanlık tarafından yürütülürken insanların hastaneye gitmelerinin faturasını aile hekiminden çıkarmak büyük bir tutarsızlıktır.

Diğer bir ciddiyetsiz ve keyfi madde; 3500 üstü nüfusa olan hizmetin ücret ödemesinin kesilmesi. Bu nüfusun temel sağlık hizmetlerini nereden alacağı daha belirlenmemişken ki İstanbul için daha epey sayıda aile sağlığı merkezi boş işlemez durumda iken 3500 üzeri nüfusu birinci basamak sağlık hizmetleri için nereye gidecektir. Sağlık Bakanlığı laf cambazlıkları ile hasta sayısını 3500’e indirdim derken ödenen hasta sayısı kastedilmekte; 3500 üstü hastaların kaydı mevcut aile hekimlerinden düşürülmediği gibi yeni ek hasta kayıtları da hızla devam etmektedir. 3500 üstü ödemeden çıkarılan ilk hasta grubu da göçmen, sığınmacı hastalar olarak belirtmiştir. Bu hastalara göçmen sağlığı merkezleri bakacak derken her ilçede yeterli göçmen sağlığı merkezi olmadığını, bazı ilçelerde hiç olmadığını göz ardı etmektedir. En yoğun göçmen nüfusun olduğu Esenler için bile sadece bir -1- Göçmen sağlığı merkezi bulunmaktadır. Bu Göçmen Sağlığı merkezinin yetersiz kapasitesi ayrı bir sorun; böyle geniş büyük ilçelerde oraya ulaşmak ayrı bir sorun teşkil edecektir. En az bir vasıtayla gidilecek yerler olması birinci basamak koruyucu sağlık hizmetlerinden en çok faydalanan gebe, bebek, çocuklu hasta grupları için sağlığa erişimi oldukça güçleştirecek hatta imkânsız, vazgeçilir hale getirecektir. Aile hekimliği koruyucu sağlık hizmetlerinin başında gelen aşılama, gebe bebek takipleri sık sık olan ve toplum sağlığı ana çocuk sağlığı için çok önemlidir. Aşı karşıtlığının bu kadar arttığı bir dönemde bir de aşıya, takibe ulaşımı zora sokacak bu uygulama başta göçmen, sığınmacı sağlığını, aslında tümden toplum sağlığını negatif etkileyecektir.  Göçmen ve sığınmacılara karşı artan temel İnsan haklarına, onuruna aykırı uygulamalara bir de temel sağlık hakkına erişimleri engellemek de eklenmiştir.

Cezalandırma

Eziyet yönetmeliğinin başka bir maddesinde hastalarımıza muayeneleri sonrası gerekli durumlarda reçete ettiğimiz bazı ilaçların da “cezalandırma, ücret kesme” tehdidiyle sınırlandırılmasıdır. O yüzden “Reçeteme karışma” diyoruz. Temel tıp eğitimini almış hekimler olarak en temel ilaçlara dahi “maaştan keserim” gibi başta anayasa olmak üzere hiçbir hukuka uymayacak yaptırımlar getiren bir yönetmeliği aldığımız tıp eğitiminin ve meslek onurumuzun gereği olarak kabul etmemiz mümkün değil. Ülkemizde antibiyotik kullanımı gerçekten çok fazla ama bu yüksek oranda en az pay sahibi olan aile hekimleri; Hastane yoğun bakım, hastane acilleri en başta geliyor; burada da özel hastaneler öndeler ama buralara hiçbir denetleme ve yaptırım uygulanmıyor. Ayrıca bu ilaç kısıtlamaları ile aslında artık birçok ilacı SGK ödeme kapsamından çıkarmış olmakta ama bunu hastalara açıkça söylemeden biz aile hekimleri üzerinden yapılmakta, yine hasta ile hekim karşı karşıya getirilmektedir.

Rapor ve sağlıkta şiddet

Raporlar konusu zaten birinci basamakta Sağlıkta şiddetin en önemli nedenlerinden birisidir. Ehliyet, işe giriş gibi aslında ilgili oldukları yasalar ve yönetmeliklerde ayrıntılı sağlık şartları anlatılır. Bu şartlar için gerekli muayene ve tetkiklerin görme, işitme muayenesi gibi birçoğu ASM şartlarında olmadığı için ikinci basamak hastanelere sevk gerektiği durumlarda hastaların itirazları, bazı durumlarda da şiddet olayları vukuu bulmaktadır. Bu nedenlerle biz Aile hekimleri dernekleri, sendikaları olarak bu tür raporlar için yönetmeliklere uygun gerekli muayene imkanlarının olduğu merkezlerin kurulması ve tek merkezden bunların yürütülmesi idi. Bu şeklide hastaların da haklı olarak ikinci basamaklarda randevu bulamama endişeleri de ortadan kalkmış olacaktı, biz de kendi asli işimiz olan koruyucu sağlık hizmetlerini rahat gerçekleştirecektik. Bu taleplerimiz yapılmadığı gibi bir de bu tür raporların ücretli hale getirilmesi bir tek güvenlik görevlisinin olmadığı ASM’lerde bizim can güvenliğimizi ciddi anlamda tehlikeye atacaktır ki bu ücretli rapor açıklamasının ertesi günü Şişli’de bir ASM’de bir hasta ehliyet raporu ile ilgili sorun yaşadı diye sağlık çalışanlarına açık şiddet uygulamıştır. O yüzden bir kez daha yeniden diyoruz ki “Sağlıkta şiddet tamamen politiktir, bu bilimsellikten uzak, sahadan habersiz yürütülmeye çalışılan sağlık politikalarının beklenen açık bir sonucudur”.

Sağlık Bakanlığı’nın açıklaması

Sağlık Bakanlığının açıklamalarında “daha iyi bir aile hekimliği’ “aile hekimliğinin güçlendirilmesi” gibi iddiaları da inandırıcı bulamıyoruz. HYP adı altında bize yüklenen sekretarya angaryası ile aile hekimliğinin temel koruyucu hizmetler için hastalarına ayıracak 5 dakika bile vakit kalmayacaktır. Nitelikli koruyucu bir sağlık hizmeti için minimum 10-15 dakika bir hastaya vakit ayırmaktır. Ne yazık ki hastanelerde dayatılan 5 dakikada bir, iki hasta dayatması biz aile hekimlerine de yapılmıştır.

Alma Ata Bildirgesi’nde de ifade edildiği gibi birinci basamak sağlık hizmetlerinin tümüyle ücretsiz, bilimsel ve nitelikli biçimde kamu tarafından sunulduğu bir yapılanmayı destekliyor; birinci basamak hizmetlerinin yetkinleşmediği bir sağlık sisteminin sürdürülebilir olmayacağını, aksine ikinci ve üçüncü basamakta hizmet sunan sağlık sistemine yük olacağını söylemekteyiz. Aile hekimliklerinin etkin biçimde işleyebilmesi için öncelikle temel özlük hakları ve iş güvencelerinin sağlanması, koruyucu hekimlik dışındaki HYP sekreteryası, raporlar gibi angarya işlerden uzak hastalarına en az 10 dakika olacak şekilde zaman ayırabilmesi sağlanmalıdır. (ilketv.com.tr)

https://www.sivilsayfalar.org/2024/12/05/eziyet-yonetmeligini-nicin-kabul-etmiyoruz/

7 Aralık - Suriyeliler Halep’e döner mi? - Ercüment Akdeniz (Enternasyonal Dayanışma)

Göç, Türkiye’nin en önemli gündemlerinden biri. Suriye’de 2011’de başlayan savaşla birlikte milyonlarca sığınmacı Türkiye’ye geldi. Bir bölümü Türkiye üzerinden Avrupa’ya geçti. HTŞ ve SMO’nun iki koldan gerçekleştirdiği son harekâtla birlikte yeni çatışma alanları doğdu. Suriye’de yerinden edilenler zorunlu olarak bir kez daha göçle karşılaştı. Şu an ciddi bir dram ve iç göç söz konusu. Son gelişmelerle birlikte yerinden edilenlerin en büyük nüfusunu ise Batı Suriye Kürtleri oluşturuyor.

Rejim güçleri ya da Rusya uçaklarının İdlip’e olası müdahalesi, Türkiye’ye doğru yeni bir göç hareketlenmesine neden olabilir. Ek olarak, İran destekli silahlı Haşdi Şabigüçlerin sahaya inmesi mevcut göç hareketini başka boyuta taşıyabilir. Türkiye’de yaşayan mültecilerin Halep, Tel Rıfat ve diğer yerlere gönderilmesi de bir başka tartışma konusu.

Peki, Suriyeliler ya da Halepliler Halep’e döner mi?

İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’nın açıklamasına göre; Türkiye’de geçici koruma kapsamında 2 milyon 938 binSuriyeli yaşıyor. Toplamın içinde 1 milyon 247 bin 432 kişi Halepli. Bakan Yerlikaya, Tel Rıfat ve Halep’te gerekli koşulların sağlanması durumunda Haleplilerin evlerine döneceğini ifade etti. Akabinde birçok gazetede ve televizyon kanalında “dönüş akını” temalı haberler yayınlanmaya başladı.

Türkiye’de yaşayan Suriyeli mülteci aktivistlerle konuştum. Dinlediklerim, görünenden/gösterilenden çok farklı şeyler söylüyor. Notlar halinde aktarayım:

* Türkiye’de yaşayan Halepli mülteciler Sünni Arap ağırlıklı. Fakat bu nüfus sanıldığı gibi radikal İslam’ı esas alan bir yönetim anlayışına sıcak bakmıyor. “HTŞ yönetime gelirse radikal kurallar getirir” diyorlar. Taliban, IŞİD türevi yönetim anlayışını istemiyorlar. Büyük çoğunluk böyle düşünüyor.

* Halepli sivil mülteciler HTŞ ile ÖSO’yu aynı görmüyor. HTŞ onlar için El Nusra’nın, El Kaidenin devamı demek. Zaten çoğu insan 2013-14 Halep muharebesi olarak anılan çatışmalardan kaçmış. Vahşi cinayetleri, toplu katliamları görmüşler. Rejim güçleri kadar HTŞ’ninönceli olan Nusra güçleri de sivillere karşı savaş suçlarına imza atmış. HTŞ’nin varlığı yaşadıkları travmanın yeniden canlanması demek. “HTŞ’ninhâkimiyetindeki bölgelere gitmeyiz” düşüncesi oldukça yaygın.

* Türkiye basınında HTŞ’ye tebrik ya da destek beyanlarına içerleniyorlar. “Hani HTŞ terör örgütüydü, neden Halep’i HTŞ’ye veriyorsunuz” diye soruyorlar. “Bizleri, kesenlere ya da kaçtığımız güçlere nasıl teslim edersiniz” diyorlar. Sahadan HTŞ ve ÖSO (SMO) çatışmasına dair haberler alıyorlar. Bu çatışmanın, Halep’e kim üstün olacak şeklinde büyüyeceğini düşünüyorlar. Bu yüzden geri dönüşü güvenli bulmuyorlar.

* Çeşitli kaynaklara göre; bugüne kadar Suriye’nin kuzeyine, “güvenli bölge” olarak adlandırılan yerlere 600 bin civarında Suriyeli gönderildi. Afrin, Cerablus, Azezgibi yerlerdi bunlar. Görüştüğüm aktivistler çoğu mülteciye baskı eşliğinde “geri dönüş formu”imzalatıldığını belirtiyor. Halepli mülteciler ÖSO yönetimindeki bölgelerin de başarısız olduğunu dile getiriyor. ÖSO hâkimiyetine rağmen bu bölgelerde açlık, yoksulluk ve işsizlik kol geziyor. Altyapı hala çok yetersiz. Gasp, hırsızlık, çete baskısı da buna eklenmiş. On yıllık bir başarısızlıktan söz ediyorlar.

* Halepli mülteciler arasında merkezi kaynakların önemine de vurgu yapılıyor. Yani Şam yönetimiyle bağı kesilmişbir ekonomi, Halep için çöküş demek.

* Türkiye’deki mülteci toplumun en büyük korkusu geriye zorla deport edilmek. Şu ana kadar 200 bin kişinin geçici koruma kimlik belgelerinin yenilenmediğini aktarıyorlar. Daha önce yapılmış bir hazırlık mı var? Kafalarda bu sorular dolaşıyor. Önümüzdeki üç dört ay içinde zorla ve kitlesel bir geri gönderme olacağından kaygı duyuyorlar. Oysa bu durum BM Mülteciler sözleşmesine aykırı. Çünkü geri dönüş için mültecinin rızası şart. Ama yakın dönemdeki geri gönderme pratiklerine uluslararası kurumlar ses çıkarmamış. Endişe dorukta.

* Geri gönderme korkusunu sadece Halepliler taşımıyor. Halepli olmayan Suriyeliler de benzer endişeyi taşıyor. Halepli olmayan birinin Halep’e gönderilmesi ise ne ekonomik ne de sosyolojik olarak kabul gören bir şey.

* Aktarımlara göre; “Halep 83’üncü İlimiz olacak” söylemi Türkiye’deki mülteci toplumunu üzüyor. “Madem Halep vatandır, madem Halepliler vatandaştır o zaman niye 13 yıldır vatandaşlık vermediniz” diye soruyorlar. Türkiye doğumlu çocuklarına dahi vatandaşlık verilmediğini hatırlatıyorlar. Ki, bu durum geri dönmekten çok, çoğunlukla Türkiye’de kalmayı, bir arada yaşamanyı arzu eden bir yaklaşıma işaret ediyor.

* Notlarıma göre; Türkiye’deki Halepliler, kadim Halep kültürüyle yaşamak istiyor. Yani geri dönüşler koşulları oluşursa; demografisi değiştirilmiş, tümüyle Sünni Araplardan oluşan bir şehirde yaşamayı doğru bulmuyorlar. Onlara göre, Kürt, Çerkes, Ermeni, Alevi ya da başka halklardan komşular Halep kültürünün vazgeçilmez parçaları demek. Komşuluk olmadan ticaretin de olacağını düşünmüyorlar. Bu nedenle bin yıllık kadim şehrin ve çoklu yapının korunmasından yanalar.

* Sosyal medyaya yansıyan bir çağrıyı soruyorum; eli silah tutan erkeklerin Suriye’ye gitme çağrısını. Sosyal medya paylaşımlarını doğruluyorlar. Fakat bunlara sıcak bakmıyorlar. Çünkü Türkiye’de sivil mültecilere olan önyargının daha da büyümesinden korkuyorlar. Kalanların Kayseri benzeri şiddet olaylarına maruz kalabileceğini söylüyorlar. Hükümetin bu tip çağrıların önüne geçmesi gerektiğini belirtiyorlar. Ayrıca kimin kime kurşun sıktığı belli olmayan bir savaştan kaçtıkları için, aynı kaosu bir daha yaşamak istemiyorlar.

* İlginçtir, Halepli mültecilerin bir korkusu da İdlip’e dair. Askeri ve siyasi bakımdan İdlip’i kale yapan HTŞ’ningücüne işaret ediyorlar. Rusya’nın İdlip’i vurması ya da ezmesi durumunda büyük göçün yaşanacağını ve kendilerinin de sorun yaşayabileceğini söylüyorlar.

* Peki, çözüm ne? Konuştuğum aktivistler barış, diplomasi, diyalog ve uluslararası çözüm istiyor. BM öncülüğünde, uluslararası toplumun gözetiminde ve yönetiminde bir durum olursa dönüş yolunun açılabileceğini belirtiyorlar. Sadece Halep’te değil bütün Suriye’de çözümün ele alınması gerektiğine işaret ediyorlar.

Sonuç olarak, “dönüş akını” diye bir söylem bugünkü gerçekliği yansıtmıyor. 2011 sonrası “göç akını” diye yerli toplumda oluşturulan korku ve ön yargı duvarı, bu kez “dönüş akını” söylemiyle deportizasyonu ve yine ön yargıyı kışkırtıyor. Bu söylem ayrıca yerli toplumu, başından beri çarpık olan maceracı Suriye dış politikasına bir kez daha yedeklemeyi amaç ediniyor.  Mülteciler siyasi, demografik dizaynın enstrümanı olarak görülmemeli. Saha denen şey sadece savaşanlardan ibaret değil. Sosyoloji ve onun öznesi olan insan gerçeğini atlamayalım.

https://enternasyonaldayanisma.org/2024/12/07/suriyeliler-halepe-doner-mi-ercument-akdeniz/

7 Aralık - Suriye’de savaş ve pazarlıklar kızışıyor (Enternasyonal Dayanışma)

Suriye'de başkent Şam'a açılan stratejik önemdeki Humus ilinde ilerleyen silahlı gruplar, kent merkezinin iç kesimlerine ulaştı. Rejim ordusu Humus’tan çekildi. Dera kentinde çatışmalar başladı.

Rejim ordusu, Deyrezzor kenti ve 7 köyün kontrolünü Kuzey Doğu Suriye Özerk Yönetiminin silahlı gücü Suriye Demokratik Güçleri (SDG)'ne bıraktı.

İsrail ordusu, işgal altında tuttuğu Suriye toprağı Golan Tepeleri'ndeki birliklerine takviye yaptığını duyurdu. Rusya Suriye'deki vatandaşlarına 'ülkeyi terk edin' çağrısında bulundu.

Rejim, Humus’tan çekildi

HTŞ öncülüğündeki silahlı gruplar, Halep ve Hama’dan sonra, ülkenin üçüncü büyük kenti Humus’a girdi.

Silahlı gruplar, Rastan ve Telbise ilçe merkezlerini ele geçirdikten sonra, Humus merkezinin batısındaki Vaer Mahallesi’ne girdi ve merkezin iç kesimlerine kadar ilerledi.

Londra merkezli muhalif Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR), Baas rejim ordusu ve müttefiklerinin Humus kentini tamamen boşalttığını ve Humus-Lazkiye yolu üzerinde konuşlandığını açıkladı.

Dera’da çatışmalar başladı. Ürdün, Suriye sınırını kapattı

Ürdün sınırında bulunan ve 2012'de iç ilk silahlı isyanın çıktığı Dera'da, silahlı gruplarla Baas rejim güçleri arasında çatışmalar yaşanıyor. Dera'nın batı kırsalındaki Noa ilçesinde silahlı gruplar, sabah saatlerinde rejim güçlerine ait kontrol noktalarına saldırdı.

Silahlı grupların, Dera'nın batı, doğu ve kuzey kırsalındaki Cize, Semlin ve Gariyye Şarkiyye bölgelerinde de rejim güçlerine ait kontrol noktalarını ele geçirdiği ileri sürüldü. Dera, 2012-2018 yılları arasında muhaliflerin kontrolünde kalmıştı.

Ürdün, mülteci geçişlerini engellemek için Suriye sınırını kapattığını duyurdu.

Deyrizor ve Minbiç’teki gelişmeler

Suriye'nin güneydoğusunda, İran'ın Şam yönetimi ile bağlantısı açısından kritik önem taşıyan ve ABD'nin 900 askerinin bulunduğu Deyrezzor'da yönetim el değiştirdi. Rejim ordusunun 4. ve 17. Tümenleri, Humus kentine destek vermek için Deyrezzor kentinden ve 7 köyden çekildi. Bu yerlerin kontrolü anlaşmalı olarak Kuzey Doğu Suriye Özerk Yönetiminin silahlı gücü olan Suriye Demokratik Güçleri (SDG)'ye bırakıldı.

Deyrezzor Askeri Havaalanı'nın kontrolünün de, SDG'ye bırakıldığı belirtildi. Reuters ajansına konuşan iki güvenlik kaynağı, Deyrezzor'un kent merkezinin de SDG'ye geçtiğini söyledi.

HTŞ'nin rejim güçlerine başlattığı saldırının ardından SDG'nin kontrolündeki Tel Rıfat'ı alan Suriye Milli Ordusu'nun (SMO), Fırat'ın batı kıyısında bulunan Mınbic'deki SDG mevzilerine saldırdığı belirtildi.

Şam’a drone saldırısı iddiası

AA’nın yerel kaynaklardan aktardığına göre Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ), Şam’ın Emevi Meydanı’ndaki Radyo Televizyon binasıyla Savunma Bakanlığı’nın olduğu bölgeye kamikaze dronla saldırdı.

Rejim ordusundan konuya ilişkin açıklama henüz yapılmadı. Öte yandan, Şam’da yoğun silah seslerinin duyulduğu belirtildi.

İran ve Hizbullah kendini toparlayıp Esad’a desteğe hazırlanıyor

Reuters'a konuşan Lübnanlı güvenlik kaynakları, İran'ın desteklediği Hizbullah'ın silahlı grupların stratejik Humus kentini ele geçirmesinin engellenmesi için Suriye'ye "denetleyici güçler" yolladığını söyledi. Suriyeli bir askeri yetkili ve Tahran'a yakın olduğu belirtilen iki bölgesel yetkili de, elit Hizbullah güçlerinin sınırı geçerek Humus'ta konuşlandığını ileri sürdü.

Rusya’dan Türkiye’ye uyarı

Türkiye, Rusya ve İran dışişleri bakanları Astana formatı kapsamında Katar'ın başkenti Doha'da Suriye için Cumartesi günü bir araya gelecek. Toplantı öncesi konuşan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, daha önce yapılan anlaşmaların, Türkiye'ye İdlib'deki durumu kontrol altına alma ödevi verdiğini söyledi, Doha'daki toplantıda durumu netleştirmeyi umduklarını ifade etti.

Rusya, Suriye'deki vatandaşlarına ülkeyi terk etme çağrısı yaptı. Rusya'nın Şam Büyükelçiliği, "kötüleşen durum nedeniyle Rus vatandaşlarına ticari uçuşlarla Suriye’yi terk etme" çağrısında bulundu.

İsrail sınıra asker konuşlandırdı

İsrail ordusu, silahlı grupların ilerlediği Suriye'deki son gelişmeleri gerekçe göstererek birliklerini sınır boyunca konuşlandırdığını açıkladı. Buna göre, Golan Tepeleri'ndeki hava ve kara kuvvetlerine takviye yapıldı.

https://enternasyonaldayanisma.org/2024/12/07/suriyede-savas-ve-pazarliklar-kizisiyor/

6 Aralık - Suriye'de HTŞ liderliğindeki silahlı gruplar Hama'ya girdi (Enternasyonal Dayanışma)

Heyet Tahrir el Şam (HTŞ) öncülüğündeki silahlı gruplar, Baas rejim ordusuna karşı 27 Kasım’da başlattıkları geniş çaplı saldırıda, Halep’in ardından Hama’ya da girdi. Silahlı grupların Hama’ya girdiği iddialarını önce yalanlayan rejim ordusu, daha sonra “sivillerin hayatını korumak ve şehir çatışmalarını önlemek için” çekildiğini açıkladı.

Böylece rejim ordusu devrimin başladığı 2011 yılından beri Hama’yı ilk kez kaybetmiş oldu. Hama’nın ele geçirilmesiyle HTŞ liderliğindeki silahlı gruplar başkent Şam’a biraz daha yaklaşmış oldu. Hama ve Şam arası 220 kilometre.

Birleşmiş Milletler (BM), son çatışmalarda çoğu savaşçı yüzlerce kişinin öldürüldüğünü, yaklaşık 50 bin kişinin evlerini terk etmek zorunda kaldığını açıkladı.

Göç edenler için acil yardım talep edildi

Halep’in kuzey kırsalından Rakka’ya kaçanların sayısının her gün arttığını bildiren Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi yetkilileri, Birleşmiş Milletler’e (BM) çağrıda bulundu, acil yardım talep etti. 30 binden fazla ailenin “vahim koşullar ile karşı karşıya” kaldığı, yönetimin yeterli desteği sağlama kapasitesinin sınırlı olduğu kaydedildi.

Rakka’nın birçok ilçesinde okulların geçici toplanma alanlarına dönüştürüldüğü belirtildi. Göç yetkililerinden Şeyhmus Ahmed, 120 bin kişinin Suriye’nin kuzeydoğusuna sığınmasının beklendiğini dile getirdi.

Saldırılar nedeniyle Tel Rıfat bölgesinden göç etmek zorunda kalanların araçlarının, silahlı gruplar tarafından çevrildiği öne sürüldü. Çevrilen araçlarda yerinden edilen 15 bin civarında kişi bulunduğu belirtildi.

https://enternasyonaldayanisma.org/2024/12/06/suriyede-hts-liderligindeki-silahli-gruplar-hamaya-girdi/

5 Aralık - Hükümetin göçmen düşmanlığı artıyor: Konum gönderme zorunluluğu (Enternasyonal Dayanışma)

İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, Suriyeli sığınmacılar için ‘KADES benzeri bir uygulama’ yaptıklarını duyurdu.

2025 yılı başında uygulamaya geçecek bu kural gereği, göçmenlere devamlı konumlu mesaj gönderme zorunluluğu getiriliyor. Bu kuralı iki defa ihlal edenler sınır dışı edilecek.

Konumlu mesaj göndermeyen kampa gönderilecek

İçişleri Bakanlığı, göçmenlerle ilgili adres güncelleme konusunda, 2025’in ilk haftasından itibaren bildirim yükümlülüğü getirdi. Bu tarihten itibaren göçmenler konumlu mesaj gönderecek, devamlı “Ben buradayım” şeklinde bildirimde bulunacak. Telefonun konumu kapatılmışsa veya bildirim gönderilmediği zaman soruşturma yapılacak. Konum bildirmemeyle ilgili makul bir sebep yoksa 2 kez tekrarlandığında, o göçmen kampa, yani Geri Gönderme Merkezine (GGM) gönderilecek.

Çok sayıda göçmen, kayıtlı olduğu ilde iş bulamadığı için başka bir ile gitmek zorunda kalıyor. Bu uygulama, binlerce göçmenin işten ayrılmasına veya kayıtsız göçmen haline gelmesine neden olacak. Kayıtsız göçmenler çocuklarını okula gönderemiyorlar, sağlık hizmetlerinden yararlanamıyorlar, her türlü adli olayda yakalandıklarında, haklı bile olsalar sınır dışı edilmek üzere GGM’lere gönderiliyorlar.

GGM’lere gönderilen göçmenler, burada ağır işkenceler altında zorla geri dönüş formları imzalatılarak, kaçmak zorunda kaldıkları ülkelerine iade ediliyorlar. Avukatlar çoğu zaman dava açtıkları halde ve yasa gereği dava açıldığında iade işlemlerinin durması gerektiği halde, “gönüllü” olduğu iddia edilerek göçmenler sınır dışı ediliyorlar.

https://enternasyonaldayanisma.org/2024/12/05/hukumetin-gocmen-dusmanligi-artiyor-konum-gonderme-zorunlulugu/

2 Aralık - Kayseri Geri Gönderme Merkezi’nde göçmenler açlık grevine başladı – Zaid Faraman

Kayseri Geri Gönderme Merkezi’nde koşullar giderek ağırlaşıyor. Son bir haftadır 22’den fazla aile merkeze alınmış durumda. Bu ailelerden bazılarında, örneğin ailenin babasının geçmişte bir mahkeme kaydı olması gibi nedenlerle, dosyası kapanmış olmasına rağmen GGM’ye getirildiği ifade ediliyor.

Şu anda GGM’de yaklaşık 1300 kişi bulunuyor ve insani koşulların iyileştirilmesini talep eden yaklaşık 1000 kişinin açlık grevine katıldığı belirtiliyor. Son aldığımız bilgilere göre, grevdeki kişiler sabahtan beri hiçbir şey yememiş.

Kadınlar ve çocukların da bu durumdan etkilenmesi, yaşanan mağduriyetleri daha da derinleştiriyor. Soğuk hava, sıcak suyun olmaması ve temel ihtiyaçların karşılanamaması gibi sorunlarla boğuşan insanların bu grevle seslerini duyurmaya çalıştıkları açıkça görülüyor. Bu çağrıya kulak verilmesi ve acil adımlar atılması büyük önem taşıyor.

2 Aralık - Türkiye’de Suriyeli sığınmacı işçilerin durumu – Mahmut Boyuneğmez (sendika.org)

Türkiye kapitalizmi ve sermaye sınıfı, Suriyeli ve diğer ülkelerden gelen göçmen emekçileri örgütsüz olduklarından ucuz işgüçleri olarak vahşice sömürmeye devam etmektedir. Sığınmacı işçilerin insanca yaşam ve iş koşullarına kavuşmaları, çocuklarının eğitim alması için mücadeleye koyulmaları ve ülkemizdeki diğer emekçilerle birlikte örgütlenmeleri gerekmektedir

Sığınmacılarla ilgili istatistiklere güvenmeyenler ya da bu verilere dair şüphe duyanlar şu soruları yanıtlamalıdır: Neden sığınmacılara ilişkin resmi veriler gerçekte olan değerlerin çok üzerinde ya da çok altında olsun? Sayılardan şüphe duymak için ya da onlara güvenmemek için ne neden var? Örneğin enflasyon hesaplamasında düşük bir oran verilmesi, kitleleri yönlendirmede işlevliyken, sığınmacılar konusunda sayılar iddia edildiği gibi az gösteriliyorsa, bunun amacı nedir? Uluslararası göçmenlerle ilgili kuruluşların sayıları da benzer düzeydeyken, neden sığınmacılarla ilgili resmi verilerden şüphe duyulsun ya da bu verilere güven duyulmasın?.. Resmi verilerden şüphe duymak ya da bunlara güvenmemek için bir neden bulunmamaktadır. Öyleyse sığınmacı emekçilerin ne durumda olduğunun bir panoramasını resmi verilere başvurarak, fakat bununla yetinmeyip yapılan ampirik araştırma sonuçlarıyla ortaya koymak yararlı olacaktır.

Göçmenler gittikleri ülkelerin yerli nüfusunun çalışmak istemediği/çalışmayı kabul etmediği ve 3D olarak nitelenen “kirli, tehlikeli ve zor” (dirty, dangerous and difficult) işleri yapmaktadır. Göçmenlerin emek piyasasına katılımda seçenekleri azdır, yoğun emek gerektiren işlerde kendilerine yer bulurlar. Göçmenler daha sadık ve güvenilir, uzun saatler boyunca çalışmaya hazır işçilerdir. Göçmenlerin pazarlık gücünün sınırlı olması, onları emek piyasasının en mahrumiyet içerisindeki üyeleri yapmaktadır. Göçmenler genellikle kayıtdışı ve korunmasız olarak çalışırlar. 1990’lardan günümüze ev içi bakım hizmetleri ve turizm sektörlerinde çalışan göçmenler bir yana bırakıldığında, Türkiye’de diğer göçmenlerin emek yoğun sektörlerde, ücret pazarlığı yapamadan, düşük nitelikli ve geçici işlerde (tarım, inşaat, tekstil ve hizmetlerde) çalıştığı görülmektedir. Geçimlerini sağlamak, kira ve beslenme gibi temel ihtiyaçlarını karşılamak için çoğunlukla Suriyeli mülteci ailelerde yaşı çalışmaya müsait olanların tamamı çalışmak zorunda kalmaktadır.

Türkiye’de 2011 yılından beri Suriye’deki iç savaştan kaçanlar yaşamaktadır. Suriyeli mülteciler Nisan 2014’ten bu yana Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu kapsamında geçici koruma statüsünde bulunmaktadır. 1990’lardan bu yana kitlesel düzensiz göçmen akışıyla karşılaşan ülkeler, göçmenlere doğrudan mülteci statüsü sağlamak yerine geçici koruma statüsü olarak tanımlanan hukuki statüyü kullanma eğilimindeler. Geçici koruma, ağırlayan devletlere daha dar bir sorumluluk yüklemektedir. Türkiye’de sermaye sınıfı için ucuz işgücü arzı oluşturduklarından, sığınmacılar kamplarda uzun süre tutulmamış, halk tabiriyle “etinden sütünden” yararlanmak üzere işgücü piyasasına dahil edilmişlerdir.

Demografik yapıyı ne kadar etkiliyorlar?

Türkiye’de kayıt altına alınmış geçici koruma statüsündeki Suriyeli sayısı 21 Kasım 2024 tarihi itibarıyla 2 milyon 936 bin 252 kişidir. Birleşmiş Milletler Mülteci Örgütü’ne göreyse Türkiye’de 3,2 milyon kayıtlı Suriyeli sığınmacı, 222 bin de diğer uyruklardan göçmen bulunmaktadır. Toplamda 3 milyon 200 bin civarında kayıtlı göçmenin Türkiye’de olduğu anlaşılmaktadır. Türkiye’de yabancı uyruklu olan ve kayıt dışı bulunan kişi sayısının 300 bin ile 2 milyon arasında olduğu tahmin edilmektedir. Ortalama 1 milyon düzensiz göçmen (kayıt dışı sığınmacı) olduğu kabul edildiğinde, Türkiye’deki toplam göçmen sayısının 4,2 milyon civarında olduğu görülmektedir. Hatırlayalım; Kemal Kılıçdaroğlu ve Ümit Özdağ gibi siyasi figürlerin göçmenler için dile getirmiş olduğu sayılar 10 milyon, hatta 13 milyon düzeyindeydi. Bu kişiler toplumumuzda sığınmacılar konusunda yanlış bir algı ve bakış açısı oluşturmaya çalışanlar korosunda yer almıştır.

Suriyeli sığınmacıların Türkiye toplumunun nüfusuna oranı sadece yüzde 3,44 düzeyindedir. Tüm göçmenlerin nüfusa oranı ise yüzde 4,9 olarak hesaplanmaktadır. Suriyeli sığınmacılar ve diğer göçmenlerin toplumumuzdaki oranı budur. Sığınmacılara dönük bir alerji ve negatif hissiyat geliştirmeye neden olacak şekilde “ülkemizin göçmenlerin işgali altında bulunması” durumu söz konusu değildir.

Veriler 2021 yılından buyana sığınmacı Suriyelilerin sayısının azaldığını göstermektedir. Bunun nedenleri, 2016-2024 yılları arasında 715 bini aşkın Suriyelinin ülkesine geri dönmesi, AB ülkelerine kaçak geçişler, geçici koruma statüsünü kaybeden sığınmacıların oluşu (örneğin 6 Şubat depremi nedeniyle evleri yıkılan sığınmacılardan statülerini sürdürmeleri için gerekli olan adres güncellemesini yapamayanlar var), 238 bin 768 Suriyeliye vatandaşlık verilmesidir.

Kamplarda kalan Suriyeli sayısının toplam Suriyeli sayısına oranı yüzde 1,85 olup, Suriyelilerin yüzde 98,15’i şehirlerde yaşamaktadır. En çok Suriyeli sığınmacı barındıran şehir 511 bin 393 kişi ile İstanbul’dur. İstanbul’da Suriyeli sığınmacılar, kent çeperlerindeki yoksul semtlere yerleşmiştir. Semt seçimlerinde akrabalık bağları ve sınıfsal özellikler etkilidir. Kayıtlı Suriyeli sığınmacıların, en yoğun bulundukları ilçe nüfuslarına oranı yüzde 4-9 arasındadır. İstanbul’u 412 bin 153 kişi ile Gaziantep, 243 bin 965 kişi ile Şanlıurfa takip etmektedir. Oran olarak Suriyelilerin en yoğun olduğu şehir ise yüzde 29 ile Kilis’tir. Kilis’te 155 bin 179 Türk vatandaşı ile kayıt altına alınmış 64 bin 105 Suriyeli bulunmaktadır. Suriyeli yoğunluğunda Kilis’i yüzde 16 oranı ile Gaziantep takip etmektedir. Türkiye’de hiçbir ilde Suriyeli sığınmacılar demografik olarak baskın konumda değildir. Başka bir deyişle sığınmacıların, hiçbir ilde nüfus yapısını değiştirecek boyutta bir ağırlığı bulunmamaktadır. Sığınmacılara karşı sınır illerindeki bazı yerelliklerde sığınmacı nüfusun yoğunluğundan kaynaklı hoşnutsuzlukları, tüm ülke genelinde de varmış gibi göstermek bir manipülasyon ve çarpıtmadır.

Nüfus piramidindeki verilerden hareketle yapılan analizlere göre Suriyeli sığınmacıların yıllık ortalama nüfus artış hızı binde 8 civarındadır. Bu artış Türkiye ortalamasının binde 13,9 altındadır. Yeni doğumlarla Suriyeli sığınmacıların nüfusundaki artışın, örneğin 10 yıl sonrasında ülkemizi istila edecek boyutlara ulaşması mümkün görünmemektedir.

Suriyeli sığınmacılar arasında 2017 yılı için yapılan bir çalışmada Türkiye’ye gelmeden önce ülkelerinde aylık geliri 75 dolar ve bunun altında olanların oranı yüzde 83 olarak hesaplanmıştır. Bu oran Suriye’den Türkiye’ye sığınanların önemli ölçüde yoksullar olduğunu göstermektedir.

Sağlık Bakanlığı, AFAD ve DSÖ’nün araştırmasına göre Türkiye’deki 18-69 yaş arasındaki Suriyelilerin ortalama eğitim yılı 8,7’dir. Türkiye’deki Suriyeli nüfus genel olarak lise ve altında eğitime sahiptir.

Türkiye’de 18-69 yaş aralığındaki 5 bin 760 Suriyeli göçmenin örneklemini oluşturduğu bir araştırma kapsamında, Suriyeli erkeklerin yüzde 44,3’ü işçi, yüzde 2,7’si memur olarak çalışmakta, çalışmalarına herhangi bir engel olmamasına ve çalışma isteğinde olmasına rağmen işsiz olan erkeklerin oranı ise yüzde 32 düzeyinde bulunmaktadır. Bu işçiler ağırlıkla vasıfsız işgücüdür. Üstelik Suriye’de aldığı eğitimle ilgili diploması olmasına rağmen Türkiye’de bu diplomaya denklik verilmemesi, vasıflı sığınmacı emekçilerin kendi vasıflarından daha düşük vasıf gerektiren işlerde çalışmaları sonucunu doğurmaktadır. Suriyeli kadınların büyük çoğunluğunu oluşturan yüzde 84,4’lük bir kesimi ev işleriyle uğraşmaktadır/ev kadınıdır. Suriyeli kadınlar çoğunlukla emek yoğun üretim yapan tekstil, hazır giyim ve hizmet sektöründe ya da tarımda kayıt dışı olarak çalışmaktadır. Çalışan ya da iş arayan Suriyeli kadınların önemli bir bölümünü, ülkelerindeki iç savaşta eşini kaybetmiş ve hanenin geçiminden sorumlu olanlar oluşturmaktadır. Bazı illerde evlerinde parça başı dikiş işleri yaparak çalışan kadınlara da rastlanmaktadır.

Türkiye’deki Suriyeli sığınmacıların yüzde 85’inin temel gelir kaynağı çalışarak elde ettikleri ücretlerdir. Suriyeli sığınmacıların çoğunluğu işçi ailelerinden oluşmakta, bir kurum tarafından verilen ayni veya nakdi destek ile geçinmemektedir. Suriyeli sığınmacılara çalışma izni 2016 yılında çıkarılan Yabancıların Çalışma İzinlerine Dair Yönetmelik ile verilmeye başlanmış olup, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın verilerine göre 2023 yılında çalışma izni olan Suriyeli sayısı 108 bin 520’dir. Suriyeli sığınmacı işçilerin çok büyük bir bölümünün kayıt dışı olarak düşük nitelikli işlerde (özellikle tekstil, inşaat ve tarım sektörlerinde) çalıştığı bilinmektedir. 2017 yılında yapılan bir araştırmaya göre yaklaşık 650 bin Suriyeli sığınmacı işçinin kayıt dışı çalıştığı belirtilmektedir. Türkiye’de reel ücretler zaten yüksek enflasyon ile azalmakta ve tüm ücretlerde asgari ücrete doğru bir gerileme yaşanmaktadır. Bunun sığınmacılarla hiçbir ilintisi bulunmamaktadır. Fakat tekstil, inşaat ve tarım sektörlerinde kayıt dışı çalışan sığınmacıların, düşük ücretlerle/yevmiyelerle çalışıp, yerli işçilerle rekabete girdiği görülmektedir.

Yapılan çalışmalarda Suriyeli sığınmacıların oranının nispeten yüksek olduğu illerde, yerli kayıt dışı çalışanların yerini aldıkları yönünde bulgular vardır. Sığınmacıların yoğun olduğu bölgelerde yerli kayıt dışı istihdamın azaldığı, yerli kayıtlı istihdamın fazla etkilenmediği, hatta kısmen arttığı, yerli çalışanların ücretlerinde ise anlamlı bir değişiklik olmadığı bulunmuştur. Fakat bu konu tartışmalıdır. Düşük nitelikli işlerde Türkiyeli ve Suriyeli işçiler arasında rekabetin arttığı, bunun da zaten düşük olan ücretleri baskıladığı yönünde değerlendirmeler bulunmaktadır.

Ortalama gelirleri asgari ücretin altında

Suriyelilerin 2017 yılında Türkiye’deki aylık ortalama kazançlarının 908 TL (229,39 dolar) olduğu tespit edilmiştir. Bu tarih itibari ile Türkiye’deki asgari ücret 354,70 dolara karşılık geldiğinden, Suriyeli işçilerin Türkiye’de asgari ücretin altında ücretlerle çalışmasına rağmen Suriye’deki kazançlarına kıyasla daha fazla gelir elde etmekte oldukları anlaşılmaktadır. Fakat satın alma gücü açısından değerlendirildiğinde ülkelerindekine göre Türkiye’deki artan kazançlarına rağmen Suriyeli ailelerin yüzde 77’sinin temel ihtiyaçlarını karşılayamadığı saptanmıştır. Sığınmacı kadın işçiler genellikle istihdam edildikleri sektörlerde hem yerli kadın işçiler hem de göçmen erkek işçilere göre düşük ücretle çalıştırılmaktadır.

Türkiye işçi sınıfının bir bileşeni olan Suriyeli sığınmacı işçiler, vasıfsızlık, çalışma izinlerinin olmaması ve Türkçe dilinde yetersizlik nedeniyle ağırlıkla kayıt dışı sektörlerde, düzensiz işlerde, kolayca işten çıkarılma tehdidi altında, uzun süreler boyunca, asgari ücretten düşük ücretlerle, kimi durumlarda ücretleri ödenmeyerek ya da patronlarla yaptıkları anlaşmadan daha düşük ücretler ödenerek, en kötü/ölüm ve yaralanma riskine en açık koşullarda (iş güvenliği ve sağlığı tedbirlerinin olmadığı koşullarda), sosyal güvenceden yoksun (sigortalanmadan), sendikaları ve örgütlülükleri olmadan çalışmakta ve yoksulluk içerisinde yaşamaktadır. Yapılan araştırmalar Suriyeli göçmenlerin yerli işçilere göre düşük ücretlerle çalıştırılmasının farklı sektörlerde yaygın bir uygulama olduğunu göstermektedir. Bu çalışma koşullarına sahip işçi sınıfı bölmesine “prekarya” denmektedir. Suriyeli sığınmacı işçiler, Türkiye işçi sınıfının yeni prekaryasını oluşturmaktadır. Ve elbette çalışma koşullarındaki olumsuzluklardan sığınmacılar değil, kapitalistler ile bu koşulların hukuksal ve politik düzenleyicileri sorumludur.

Doğu, Güneydoğu ve Akdeniz bölgelerindeki illerde yaşayan kent yoksulları ve mülksüz halk yanı sıra Suriyeli sığınmacılar, mevsimlik tarım işçiliğinde başat konumdadır. Mevsimlik tarım işçileri çoğu durumda günde 10-12 saat, zor koşullarda çalışmaktadır. Çocuklar ve kadınlar tarımsal ücretli işçiliğin temel aktörleridir. Tarım işçiliği yapan Suriyeli sığınmacılar meslekleri olmadığı ve başka iş bulamadığından bu işleri yapmaktadır. Düşük günlük ücretlerin olduğu tarım sektöründe kazançlarını artırmanın ve kalabalık aileleri geçindirmenin yolu, aile ve akrabaların çocuklarla birlikte çalışmasıdır. Suriyeli sığınmacılar özellikle Adana-Mersin-Şanlıurfa-Gaziantep bölgesinde tarımda yaygın olarak çalışmaktadır.

Kayıt dışılığın yaygın olduğu tekstil sektöründe düşük ücretler, güvencesizlik ve yüksek çalışma saatleri bulunmaktadır. Küçük ve orta ölçekli tekstil firmaları, uluslararası büyük tekellerin tedarikçisidir ve kendilerinin de fason alt tedarikçileri bulunmaktadır. Böylelikle bu uluslararası tekeller tedarikçi firmalarda kayıt dışı çalışan ucuz işgücünün aşırı sömürüsü üzerinden emperyalist payını almaktadır. İstanbul’daki tekstil işçileri arasında yapılan bir araştırmaya göre, işçilerin ancak yüzde 2,3’ü haftada yasal çalışma süresi olan 45 saat çalıştığını ifade etmiştir. İşçilerin yüzde 14,26’sı haftada 46-50 saat, yüzde 32,17’si haftada 51-55 saat, yüzde 19,73’ü haftada 56-60 saat, yüzde 16,58’i haftada 61-65 saat, yüzde 14,93’ü ise haftada 65 saatten fazla çalışmaktadır. Yerli ve sığınmacı tüm işçilerin 3’te 1’inin ücreti asgari ücretin altındayken, Suriyeli tüm işçilerin yaklaşık yarısı, Suriyeli sığınmacı kadın işçilerinse tamamı asgari ücretin altında çalışmaktadır. Yerli işçiler arasında asgari ücretin altındaki bir ücretle çalışan işçiler yaklaşık yüzde 20’lik bir orandadır. Sigortasız ve kayıt dışı çalışmanın yaygın olduğu sektörde işçiler hem cinsiyet hem de Türkiyeli/Suriyeli olmak bakımından ayrışmakta ve emek piyasasının en üstünde Türkiyeli erkek işçiler, ikinci seviyede Türkiyeli kadın işçiler, üçüncü seviyede Suriyeli erkek işçiler, ücret skalasının en altında ise Suriyeli kadın işçiler yer almaktadır. İstanbul’da tekstil sektöründeki Suriyeli işçilerin yüzde 98,6’sı kirada oturmakta, bu konutlarda işçilerin yüzde 54’ü 7’den fazla kişiyle birlikte yaşamaktadır, öyle ki 10’den fazla kişiyle birlikte yaşayan işçilerin oranının yaklaşık yüzde 26 düzeyinde olduğu saptanmıştır.

Gelişmekte olan ülkelerde inşaat işçilerinin önemli bir kısmı kırdan kente göç eden birinci kuşak işçilerden oluşmaktadır. Türkiye’de inşaat işgücü piyasasının sayısal olarak önemli bir kısmını Kürt işçilerin oluşturduğu tahmin edilmektedir. Taşeronlaşma düşük ücret karşılığında çalışmaya razı, daha hızlı çalışabilecek, iş güvenliği önlemlerinin alınmadığı ortamlarda çalışmaya itiraz etmeyecek işçileri inşaat sektörüne dahil etmektedir. Suriyeli işçilerin daha düşük ücretle çalışmaları, daha uzun saatler boyunca çalıştırılmaları, sosyal güvencelerinin olmaması gibi etkenler taşeronların yerli işçiler yerine Suriyeli göçmen işçileri çalıştırmayı tercih edebilmelerine neden olmaktadır. Amaçlanan sömürü oranını artırmaktır. Suriyeli sığınmacı işçiler inşaat sektörüne dahil oldukları yerlerde işçiler arasındaki rekabeti artırmıştır.

400 bin Suriyeli çocuk okula gitmiyor

Geçici koruma altındaki Suriyelilerin yaklaşık 1 milyon 124 bin 353’ü zorunlu eğitim çağındaki çocuklardır. 2021’in Kasım ayı itibariyle okul çağındaki Suriyeli çocukların yüzde 65’i devlet okullarına devam etmektedir. Yaklaşık olarak 400 bin Suriyeli çocuk okul dışındadır. 2020-21 eğitim yılı için ilk ve ortaokul düzeyinde okullaşma neredeyse yüzde 80 iken, lise düzeyinde okula gitme oranı yüzde 39 düzeyindedir (yerlilerde yaklaşık yüzde 85). Okula gitmeyen sığınmacı çocuklar ya ev içi işlerde çalışmakta (özellikle kız çocuklar) ya da ailelerinin yoksul olması yüzünden gelir sağlamak amacıyla çocuk işçi olarak çalışmak zorunda kalmaktadır. Suriyeli çocuk ve gençlerin ailelerinin gelirini artırmak amacıyla düşük ücretler karşılığında yevmiye usulü çalışmak zorunda oldukları bilinmektedir. Sığınmacı çocukların çalışma yaşının 6’ya kadar düştüğü saptanmıştır. 15-17 yaşındaki Suriyeli sığınmacı erkek çocukların yüzde 48’i ücretli bir işte çalışmaktadır. Bu oran, savaş öncesi Suriye’deki orandan (yüzde 29) çok daha yüksektir. Sığınmacı çocukların hakkı olan eğitimden mahrum kalmaları ve çocuk işçi olmaları, büyük bir sorundur. Tıpkı zorunlu eğitim çağında olan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı çocukların yüzde 3,9’unun, yani yaklaşık 612 bin 814 çocuğun eğitim dışında bulunması gibi.

Sığınmacı çocuk işçiler sanayide tekstil ya da ayakkabı atölyelerinde, araba tamirhanelerinde, hizmet sektöründe ya da sokaklarda çok düşük ücretlerle/kazançlarla, 12 saate varan çalışma süreleri boyunca çalışmaktadır. Yerli küçük atölyelerde olduğu kadar, dünyaca ünlü markaların/uluslararası firmaların tedarikçilerine ait fabrikalarda da bu çocuklar, erişkin Suriyeli sığınmacılarla birlikte iliğine kadar vampir sermayedarlar tarafından sömürülmektedir. Suriyeli sığınmacı çocukların işçilik yapmasının temel nedeni ailelerinin yoksulluğudur.

İstanbul’da 12-24 yaş arası Suriyeli genç ve çocuklar arasında yapılan bir araştırmada, bu insanların karşılaştıkları sorunların eğitime devam edememe, çalışacak iş bulamama, Türkçe konuşamama, yoksulluk, sömürü, ayrımcılık ve sosyal hizmetlere sınırlı erişim olduğu saptanmıştır.

Suriyeliler suç oranını artırıyor mu?

Emperyalist ülkelerin vekil savaşından/ülkelerindeki iç savaştan kaçıp, ülkemize sığınmış Suriyelilerin yüzde 74’ünü (2 milyon 291 bin 126 kişi) kadın ve çocuklar oluşturmaktadır. 18 yaş altında olanların/çocukların Suriyeli sığınmacılar içerisindeki payı yüzde 50’dir. Kadınlarda ve çocuklardaki suç oranlarının, erkeklerdekine göre düşük olduğu bilinmektedir. Resmi rakamlara göre sığınmacıların suç oranı 2014 yılından itibaren 2022 yılına kadar yüzde 1,32 düzeyindedir. Buna göre Suriyeli sığınmacılar arasında 100 binde 1320 kişi suç işlemektedir. 2021 yılında Türkiye’de 3 milyon 290 bin 195 ceza davası açılmış, bunların 2 milyon 529 bin 492’sinde (yüzde 50,6) mahkûmiyet kararı verilmiştir. Dolayısıyla Türkiye’de 100 bin kişiden 2984 kişinin mahkûmiyetle sonuçlanmış suçu bulunmaktadır. Öyleyse sığınmacıların suç oranlarını artırdığı ve daha çok suç işledikleri düşüncesi, yanlıştır. 2022 yılında yayınlanan bir araştırma da Suriyelilerin suç istatistiklerine anlamlı bir etkisi olmadığını göstermiştir. Ayrıca bir çalışmada “son 5 yıl içinde bir Suriyeliden zarar gördünüz mü?” şeklinde sorulmuş, katılımcılardan yüzde 11,4’ü bizzat kendisinin, yüzde 6,8’si ailesinin zarar gördüğünü belirtirken, yüzde 30,8’i duyumlara dayalı olarak çevresindekilerin zarar gördüğünü ifade etmiştir. Suriyeli sığınmacılardan kendisinin ya da ailesinin zarar görmediğini belirtenlerin oranı kabaca 10’da 9’düzeyinde olup, Suriyelilerin suçlara daha fazla karıştıkları iddiası bir “şehir efsanesi”dir.

Suriyeli göçmenlerin ekonomik etkisi sonucu Türkiye gayri safi yurtiçi hasılasının (GSYİH) kısa dönemde yüzde 2, uzun dönemde yüzde 4 artması beklenmektedir. Bu oranların oldukça düşük olması, Suriyeli sığınmacıların sömürüsü üzerinden ortaya çıkan değer büyüklüğünün çok fazla olmadığını göstermektedir. Fakat kayıt dışı sektörde sığınmacılar üzerindeki sömürü derecesinin (artık-değer oranının) yüksek olması, patronların iştahını kabartmakta, ellerini ovuşturmaktadır.

Suriyeli sığınmacıların çoğunluğunun ülkemize geliş nedeninin zorunluluktan kaynaklandığı, emperyalist ülke devletlerinin Suriye’de yürüttükleri vekalet savaşı nedeniyle ülkelerini terk etmek zorunda kaldıkları bilinmektedir. Türk-İş’in 2020 yılı başlarında yayınlanan araştırmasına göre, savaş nedeniyle sığınmacılar arasında her iki evden birinde bir kişi ölmüş ve Suriyelilerin yüzde 76,5’i can güvenliği nedeniyle Türkiye’ye gelmiştir. Suriye’de iç savaşın son bulması ve Suriyeli sığınmacıların büyük çoğunluğunun ülkelerine dönmesi yakın-orta vadede mümkün görünmemektedir. Türkiye kapitalizmi ve sermaye sınıfı, Suriyeli ve diğer ülkelerden gelen göçmen emekçileri örgütsüz olduklarından ucuz işgüçleri olarak vahşice sömürmeye devam etmektedir. Sığınmacı işçilerin insanca yaşam ve iş koşullarına kavuşmaları, çocuklarının eğitim alması için mücadeleye koyulmaları ve ülkemizdeki diğer emekçilerle birlikte örgütlenmeleri gerekmektedir.

Notlar:

1. Ocak 2016 tarihinde geçici koruma altındaki Suriyelilere çalışma izni hakkı tanınmıştır. Yasal düzenlemeye göre çalışma izni başvurusunu patron yapmakta ve yıllık çalışma izni harcını yatırmaktadır. Çalışma izni olan Suriyelilerin en az asgari ücret alması gerekir. Çalışma iznine sahip olabilmek için geçici koruma altındaki Suriyelinin en az 6 ay kayıtlı olması gereklidir ve işçiler ancak kayıtlı olduğu ilde çalışma hakkına sahiptir. Bir işyerinde çalışan Suriyeli sayısı toplam çalışanın yüzde 10’unu geçmemelidir (Çalışma İzni Yönetmeliği, 2016). Bu düzenleme ve patronların kârlarını artırma isteği, sığınmacıların kayıt dışı, eş deyişle yasal olmayan çalışmasını getirmektedir. Sigortasız, düşük ücretlerle ve uzun saatler boyunca…
2. Prekarya, işçi sınıfının en alttaki bölmesi olup, çalışma hayatında istihdam güvencesi, iş güvencesi, çalışma güvenliği, vasıfların yeniden üretiminin güvencesi, gelir güvencesi gibi çeşitli güvencelerden yoksun olanlardan oluşmaktadır.
3. Kayıt dışı ekonomi yasal ürün ve hizmetlerin kamu otoritesinin bilgisi dışında üretilmesidir. Ya işyeri kayıt dışıdır, devlete kaydı yapılmamıştır ya da işyeri ve işyerindeki bazı çalışanlar kayıtlıyken diğer çalışanların kaydı yapılmamıştır. Patronların bir hilesi olarak “elden ödemeler” de kayıt dışıdır. Bu durumda işçilerin yasal, kayıtlı ücreti gerçek ücretlerinin altında gösterilmekte ve patronlar bu sayede daha az prim ödemektedir. Türkiye’de ekonominin yaklaşık 1/3’ü kayıt dışıdır.

Kaynaklar:

1. https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638
2. https://www.unhcr.org/tr/turkiyedeki-multeciler-ve-siginmacilar
3. https://teyit.org/dosya/turkiyedeki-siginmaci-sayisi-veriler-ne-soyluyor
4. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1129860
5. https://www.calismatoplum.org/wp-content/uploads/2024/05/cvt_2018_56-2.pdf
6. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1439333
7. https://www.csgb.gov.tr/istatistikler/calisma-hayati-istatistikleri/resmi-istatistik-programi/calisma-izin-istatistikleri/
8. https://users.metu.edu.tr/etaymaz/gocun_ekonomisi.html
9. https://www.unicef.org/turkiye/media/15891/file/TyüzdeC3yüzde9CRKyüzdeC4yüzdeB0YEyüzdeE2yüzde80yüzde99DEyüzde20GEyüzdeC3yüzde87yüzdeC4yüzdeB0CyüzdeC4yüzdeB0yüzde20KORUMAyüzde20ALTINDAyüzde20OLANyüzde20SURyüzdeC4yüzdeB0YELyüzdeC4yüzdeB0yüzde20yüzdeC3yüzde87OCUKLARAyüzde20YyüzdeC3yüzde96NELyüzdeC4yüzdeB0Kyüzde20EyüzdeC4yüzde9EyüzdeC4yüzdeB0TyüzdeC4yüzdeB0Myüzde20MyüzdeC3yüzde9CDAHALESyüzdeC4yüzdeB0NyüzdeC4yüzdeB0Nyüzde20BELGELENDyüzdeC4yüzdeB0RyüzdeC4yüzdeB0LMESyüzdeC4yüzdeB0yüzde20yüzdeE2yüzde80yüzde93yüzde20NyüzdeC4yüzdeB0HAyüzdeC4yüzdeB0yüzde20RAPOR.pdf
10. https://www.egitimreformugirisimi.org/egitim-izleme-raporu-2024/
11. https://multeciler.org.tr/turkiyedeki-suriyeli-sayisi/
12. https://t24.com.tr/haber/turkiye-de-suc-oranlari-artiyor,1057612
13. https://archive.md/ADHql
14. Suriyeliler Barometresi 2020
15. http://kutuphane.turkis.org.tr/cgi-bin/koha/opac-retrieve-file.pl?id=be422972aeb357a219acec109d0bae20
16. https://www.bbc.com/turkce/articles/cn9dqn9eldpo#:~:text=Suriyelilerinyüzde20belirliyüzde20yerlereyüzde20yoyüzdeC4yüzde9FunlayüzdeC5yüzde9FmasyüzdeC4yüzdeB1nyüzdeC4yüzdeB1yüzde20engellemeye,sonucuyüzde20olarakyüzde20Suriyelilerinyüzde20sayyüzdeC4yüzdeB1syüzdeC4yüzdeB1yüzde20azalyüzdeC4yüzdeB1yor.
17. https://calismaortami.fisek.org.tr/icerik/gocmen-isciler-neden-orgutlenmeli-nasil-orgutlenmeli/

https://sendika.org/2024/12/turkiyede-suriyeli-siginmaci-iscilerin-durumu-715871

1 Aralık - Yetkin Düşünce dergisi yeni sayısında Göç konusunu masaya yatırdı (Yetkin Düşünce)

Yetkin Düşünce dergisi olarak, 28. Sayımızda, insanlık tarihini derinden etkileyen ve günümüz dünyasını şekillendiren göçleri konu aldık.

Son yıllarda yaşanan siyasi krizler, iç savaşlar ve devletlerarası çatışmalarla tetiklenen göçler, toplumların demografisi başta olmak üzere sosyo-kültürel ve ekonomik yapısını yeniden tanzim ediyor.

Ortadoğu’da gelişen Arap Baharı’nın Suriye’yi de içine alması ile büyüyen siyasi istikrarsızlık ve savaş ortamı, yüzbinlerce can kaybının yaşandığı ve milyonlarca insanın yerinden edildiği bir krize dönüşmüş durumda.

Daha iyi bir hayata tutunabilmek için yurtlarından çıkıp farklı ülkelere sığınan milyonlarca Suriyelinin yöneldiği ülkelerin başında ise Türkiye geliyor.

Biz de bu çerçevede 2011’den bu yana süregelen ve ülke gündeminde hararetli tartışmalara konu olan Suriyeli göçünü popülist ve manipülatif söylemlerden uzak, çok yönlü ve veri temelli bir yaklaşımla masaya yatırıyoruz.

Türkiye’deki göçmenlerle ilgili toplumun nabzını tutan, “Suriyeliler Barometresi” başta olmak üzere ulusal ve uluslararası ölçekte birçok çalışması ile kamuoyunun yakından tanıdığı Prof. Dr. M. Murat Erdoğan ile Türkiye’deki Suriyeliler odağında gerçekleştirdiğimiz söyleşi ile sizleri baş başa bırakıyoruz.

Dergide yayınlanan diğer göç yazıları:

Göç: Söylem ve Gerçeklik - Mustafa Tekin, Prof. Dr. / İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi

İlk Taşı Göçmen Olmayanımız Atsın! - Yusuf ADIGÜZEL

Göçmen ve Uyum Denilince Ne Anlamalıyız? - Betül OK ŞEHİTOĞLU

Suriyeliler Geçici mi Kalıcı mı? - Rukiye GÜLERCE

Nefret Söyleminin Siyaset Dilini İşgali: Zafer Partisi ve Ümit Özdağ Örneği - İrem TOSUN

Türkiye’de Zorunlu Göç Ve Sosyal Uyum - Hakan GÜLERCE

Göç Epistemolojisi ve Ekonomisi Üzerine Post-kolonyalist Bir Analiz - Muhammet Özdemir, Yrd. Doç. Dr./ İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi

Göçmen Çocuk İşçiliği ve Yoksulluk Çıkmazı: Sosyal Adalet Üzerine Bir Analiz - Rümeysa Betül GÜNDÜZ

Avrupa’da Göçün Getirdiği Kutuplaşma ve Merkez Siyasetin Yeniden Yapılandırılması - Soner TAUSCHER

Avrupa`daki Aşırı Sağ ve Popülist Partilerin Göç Söylemleri - Kadir Canatan, Prof. Dr./Sabahattin Zaim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi

Aydınlanma/Modernizm ve Dinler Tarihi Açısından Göç ve Göçmen Olgusu - Mehmet Yaşar Soyalan

Ulusal Sınır, Ümmet ve Suriyeli Göçmenler - Hülya ŞEKERCİ

Göçün Mekânsal Boyutunun Sosyopsikolojik Göz Ardıllığı - Ali Öner

Göçmenler ve Yerleşikler: Hüsranda Olan Kim? - Mahmut KAYA

Bir Mazur Olma Ve Maruz Kalma Sarmalı: Göç Olgusu - Cevdet IŞIK

Garibin Gurbeti ve Göçün Hüzünlü Hikâyesi -İnsanın Kendini Arayışına Romantik Bir Bakış- Ahmet Keleş
Prof. Dr./ Dicle Üniversitesi

http://www.yetkindusunce.com/dergi/sayi-28-goc.html

30 Kasım - İzmir'de Göçmen ve Mültecilerle Dayanışma Sempozyumu: 'Yardımlaşmaya değil dayanışmaya inanıyoruz'

Halkların Köprüsü Derneği, İzmir’de Göçmen ve Mültecilerle Dayanışma Sempozyumu düzenledi.

Alsancak’ta bulunan Fransız Kültür Merkezi’nde gerçekleştirilen sempozyumda açılış konuşmasını yapan Halkların Köprüsü Derneği Başkanı Nuray Pehlivan, 10 yıldır Suriyeliler dışında Iraklılar, Afganlar ve pek çok başka ülkeden yaklaşık 5 milyon, kimilerine göre ise 10 milyon göçmen ve mülteci ile birlikte yaşadığımızı hatırlattı.

"Çok iyi biliyoruz ki artık geri dönme olasılıkları yok, artık 'misafir' değiller" diyen Pehlivan, Türkiye'ye gelişleri üzerinden bu kadar uzun yıllar geçmesine rağmen hâlâ yasal entegrasyon sürecinin başlamamış olmasının toplumdaki kutuplaştırmayı da arttırmış durumda olduğunu söyledi.

'KAMUSAL DOSTLUK YOLUNDA ÖNEMLİ BİR ADIM OLMASINI DİLİYORUZ'

Göçmen ve mülteci sayısının giderek artmasıyla birlikte, onlara yönelik algı ve tutumların da giderek olumsuz bir hal almaya başladığını söyleyen Pehlivan, "Başta devletin olmak üzere bütün toplumun mültecilerle birlikte yaşamı yeniden inşa etmek için harekete geçmesi lazım.  Bu bağlamda her fikre ve açık tartışma ortamlarına ihtiyacımız var. İşte Halkların Köprüsü Derneği olarak günümüzde giderek artan göçmen düşmanlığına karşı farkındalık yaratmak ve çözüm yolları üretmek amacıyla düzenlediğimiz bu sempozyumda da amacımız dayanışmanın önemine vurgu yapmak, onların maruz kaldığı ırkçılık ve ayrımcılık gibi sorunlara dikkat çekmek. Hepinizi tekrar selamlıyor bu sempozyumun da derneğimizin kurulduğu ilk yıllardan bu yana inşa etmeye çalıştığımız kamusal dostluk yolunda önemli bir adım olmasını diliyoruz" ifadelerini kullandı.

'YARDIMLAŞMAYA DEĞİL DAYANIŞMAYA İNANIYORUZ'

Sempozyum, oturum başkanlığını Cem Terzi’nin yaptığı Rıza Türmen’in "Uluslararası hukuk bağlamında Türkiye’nin göçmen ve mülteci politikası" sunumuyla başladı.

Açılış oturumunda çerçeve sunum yapan Terzi, Halkların Köprüsü Derneği’nin bir mülteci derneği olmadığını halklar arasında kamusal bir dostluk yaratmak için yola çıktıklarını söyledi. Yüzbinlerce mülteci ile temas ettiklerini belirten Terzi, ağırlıkla acil sağlık sorunlarını gidermek için çalıştıklarını dile getirdi.

Derneği hiçbir devlet, kurum ve kuruluşlardan yardım kabul etmediğini, fon kullanmadığını ifade eden Terzi, üye ve gönüllülerin aidat ve bağışları ile çalışma yürüttüklerini aktardı. Derneğin faaliyetlerine değinen Terzi, "Biz yardımlaşmaya değil dayanışmaya inanıyoruz" dedi.

Birleşmiş Milletler verilerine göre 126 milyon mülteci olduğunu söyleyen Terzi, Suriyeliler ile başlayan göç dalgasının Afganlarla devam ettiğini hatırlattı.

Mültecilerin ucuz iş gücü olarak günde 15 saat kayıtsız olarak çalıştırıldığını ifade eden Terzi, "Bu mesele ‘sizi göndeririz’ diye halledilecek bir mesele değil. Biz bu meseleye küresel çapta bakmazsak, bunun altında yatan nedenin bitmeyen savaşlar olduğunu, çok uluslu şirketlerle bu ülkeleri sömürdüklerini, göçmenliği ucuz işçi olarak kullandıklarını anlamazsak ve buna yönelik sınıfsal anti emperyalist, anti militarist bir başkaldırı gerçekleştirmezsek Türkiye tabi ki mülteci ülkesi olacak. AB ile yapılan geri gönderme anlaşması Türkiye’nin açık hava hapishanesi olarak kiralanması demektir. Buradaki göçmen emeğini Türkiye patronlarına sunarak onları ucuz emek olarak kullanmakta, hükümet bundan kazanç sağlamakta" diye konuştu.

'GÖÇÜN TEMELİNDE SÖMÜRGECİLİĞİN YATTIĞI UNUTULUYOR'

Rıza Türmen, mülteciler konusunda dünyada yaşanan durumu anlatarak, "Mültecileri öldürmek, yaşam haklarını ellerinden almak bir suç değildir. Denizde devrilen teknede boğulan onlarca mülteci kimsenin umurunda değildir. Buna göz yummak da suç değildir. Soruşturma konusu bile olmaz. Böyle bir dünyada yaşıyoruz. Bunlar olup biterken bu göçün temelinde sömürgeciliğin yattığı unutuluyor. Sömürgecilik bu toplumların dokusunu bozmuştur. Bugün bu toplumlar geri kalmışsa ve göçe zorlanıyorlarsa bunda sömürgeciliğin payı vardır" dedi.

Batı ülkelerinin sınırları kapatma ve mültecilerin gelmesini önleyecek önlemler alma yolunda olduğunu ifade eden Türmen, Terzi’nin de belirttiği gibi sığınmacı ile göçmen arasındaki ayrımların yapay ayrımlar olduğunu dile getirdi.

Türkiye’de giderek yükselen bir göçmen karşıtlığı olduğunu kaydeden Türmen; işsizlik, enflasyon, ekonomik kriz yükseldikçe göçmen karşıtlığının yükseldiğini ifade etti.

Nüfusunun yüzde 80’inin göçmenlerin geri gönderilmesini istediğini söyleyen Türmen, çözüm önerilerine değinerek, "Beraber yaşamayı sağlayacak koşulları yaratmamız gerekir. Bu insanları göçe zorlayan uluslararası koşulları değiştirmek gerekir" dedi.

'BUGÜN GÖÇMENLERE REVA GÖRÜLEN YARIN BİZLERE, ÇOCUKLARIMIZA REVA GÖRÜLECEK'

Zeynep Altın başkanlığında gerçekleşen ikinci oturumda konuşan akademisyen Pınar Bedirhanoğlu, "kapitalizmin başından beri bir felaket olduğunu" söyleyerek kapitalizmin tarihsel gelişimi içinde devletin gelişimini anlattı.

1980’lerden beri neoliberal dönüşümlerle devletin sermaye yanlısı olarak şekillendiği noktasında tartışmalar yapıldığını belirten Bedirhanoğlu, yakın zamanda Türkiye’de köklü ve sert değişimler yaşandığını ifade etti.

Bu değişimin AK Parti iktidarı üzerinden tartışıldığını dile getiren Bedirhanoğlu, "Bugün yaşadığımız şeyin kapitalizmin uzun dönemli cumhuriyetçi parantezinin kapanması olduğunu düşünüyorum. Kağıt üzerinde olanların ortadan kalkacağı çıplak gerçeklikle karşı karşıya kalacağımız gerçekliğidir. Göçmenlere bugün reva görülenin yarın bizlere, çocuklarımıza reva görülecek gerçeklik olduğunu bilerek mücadele etmek gerekiyor. Göçmenlerin yaşadığının yarın kendi yaşayacağımız hayat olduğunu düşünerek mücadele etmemiz gerektiğini düşünüyorum" diye konuştu.

'GÖÇMEN EMEĞİNİ VAHŞİ KAPİTALİZMİN İÇİNDE ETKİNLEŞTİRME POLİTİKALARI SÜRÜYOR'

Gazeteci Bahadır Özgür ise göçün çok farklı boyutları olan bir tartışma konusu olduğunun altını çizerek, "İş gücünün yeniden üretiminin mülksüzleştirme yoluyla gerçekleştirdiğini söylemiştik. Bu bir nüfus teorisini ortaya çıkarır. Artık nüfus diye bir şey vardır. Nüfus bir noktadan sonra artık kendini yeniden üretebilir bir noktaya erişiyor. Ondan daha fazla artmıyor. Yeni iş gücü devşirmek için mülteci aşısı yapmanız lazım" dedi ve şöyle devam etti:

"2010’lardan sonra kendi nüfus içerisinden bir artık nüfus yarattı. Nüfus içinden siyasal zorla bir iş gücü devşirme yoluna gitti. Bunun yetmediği yerde göçmen emeğini koydu. Göçmen emeğini Türkiye’nin vahşi kapitalizmi içinde etkinleştirme politikaları da sürüyor."

'İKLİM KRİZİNE BAĞLI ETMENLER MÜLTECİ SAYISININ ARTMASINDA ETKİLİ'

Çiler Çilingiroğlu, iklim adaletsizliğinin iklim krizi ile birleştiğinde göç durumunun ortaya çıktığını söyledi. İklim mültecisi olma durumuna ilişkin dünyadaki rakamları ve istatistikleri paylaşan Çilingiroğlu, endüstri devriminden sonra atmosferin ısınmasının ivme kazandığını dile getirdi.

Bunun fosil yakıtlar ve endüstriyel tarıma olan bağımlılık nedeniyle ortaya çıktığını belirten Çilingiroğlu, gelinen aşamada dünyanın olmaması gereken noktada ısındığını kaydetti.

BM’nin iklim krizini risk çarpanı olarak tanımladığına dikkat çeken Çilingiroğlu, "Dünyanın en yoksul ülkeleri emisyonların çok çok azını üretirken, krizi finanse etme durumları olmadığı için kayıpları en yüksek olanlardır" dedi.

İltica başvuruları ile iklim krizi arasında ilişki kurulup kurulamayacağına dair yapılan araştırmaya değinen Çilingiroğlu, "İklim ve iklim krizine bağlı etkenler, mülteci sayısının artmasında yeni bir girdi olarak karşımızdadır" şeklinde konuştu.

'İKLİM MÜLTECİSİ TANIMI EKSİKLİK OLARAK KARŞIMIZDA'

Dünyada "iklim mültecisi" tanımının olmadığını ifade eden Çilingiroğlu, "Uluslararası hukuk iklim mültecisi diye bir şey tanımlamamış. Bu büyük bir eksiklik olarak karşımızda. Dünyada milyonlarca insan iklim nedeniyle hareket halinde ama başka bir ülkeye göç ettiğinde mülteci olarak karşılanmıyor. ‘Ülkemde hayati tehlikem var’ demesi gerekiyor. İklim nedeniyle göç edildiğinde ise iklim mültecisi diye bir hak uluslararası mevzuatta tanımlanmamış" ifadelerini kullandı.

Kadın göçmenler ile ilgili duruma da değinen Çilingiroğlu, 135 milyona yakın kadın göçmenin hareket halinde olduğunu söyledi.

Kadın göçmenlerin ekstra dezavantajlı olduğunu ve birçok ihlale maruz kaldığını belirten Çilingiroğlu, "Erkeklere oranla cinsel saldırı, şiddet, taciz, tehdit, korkutma, insan kaçakçılığı, seks işçiliğine maruz kalma olasılıkları çok yüksek. Eşcinsel kadınların eşcinselliğini kanıtlanması gibi bir durum var. Bunun örnekleri de var. Kadın mülteciler üzerinde bunun da uygulandığını biliyoruz" diye konuştu.

SONUÇ BİLDİRGESİ: GÖÇMEN HAKLARI EVRENSEL OLARAK TANINMALIDIR

Kısa bir öğle arasından sonra ise oturum başkanlığını Ebru Tekin’in yaptığı Polat Alpman, Ayşe Hür ve Nilgün Toker’in sunumlarıyla "Göç Politikaları ve İnsan Hakları" oturumu, yine oturum başkanlığını Osman Çakar’ın yaptığı Levent Ayaşoglu, Ercüment Akdeniz, Melek Göregenli’nin sunumlarıyla "Göç, emek ev birlikte yaşam" oturumuyla sempozyum tamamlandı.

Oturumların ardından Emel Yuvayapan tarafından sempozyumun sonuç bildirgesi okundu.

Küresel kapitalizmin derinleşen eşitsizlikler, ekolojik yıkım, zorunlu göç ve otoriterleşme ile yeni bir felaket rejimi inşa ettiği belirtilen bildirgede, "bu rejimin, emeğin değersizleştirilmesi, doğanın metalaştırılması ve göçmen kitlelerin insanlıktan dışlanmasıyla sürdüğü" vurgulandı.

"Bu bildirge; insanlığın daha adil ve eşitlikçi bir düzen inşa etmesi için bir dayanışma çağrısıdır. Frontex’e karşı insanlığı savunur" denilen bildirgenin devamında, şu ifadelere yer verildi:

-Göçmen Hakları Evrensel Olarak Tanınmalıdır

Göçmenlerin çalışma, barınma, sağlık ve eğitim gibi temel haklara erişimi garanti altına alınmalı, göçmen emeği sömürüsüne son verilmelidir.

-Irkçılık ve Ayrımcılıkla Mücadele Ortaklaştırılmalıdır

Göçmenlere yönelik nefret söylemi, ayrımcılık ve yabancı düşmanlığına karşı toplumsal dayanışma mekanizmaları güçlendirilmelidir.

-Ekolojik Adalet ve Sosyal Adalet Birlikte Ele Alınmalıdır

İklim krizine karşı mücadelede, dezavantajlı grupların kırılganlıklarını azaltacak politikalar geliştirilmelidir. Aynı zamanda salt iklim nedeniyle göç eden kişilerin de mülteci statüsü alabilmeleri için mücadele edilmelidir. Uluslararası hukukun var olan göç hareketlerine bir yanıt veremediği açıktır. Tüm mülteci statüleri konusundaki eksiklerinin yeniden tanımlanması ve göç edenler arasındaki tüm yapay sınıflandırılmalar kaldırılmalıdır. Mültecilerin katıldıkları yaşam dünyasına bir yeni katılan olarak bağıntı kuracakları bir mülteci hukukuna ihtiyaç vardır.

-Emek Mücadelesi ve Göçmen Hakları Birleştirilmelidir

Kapitalizmin emek sömürüsüne dayalı düzenine karşı, göçmenlerin de dahil olduğu kapsayıcı bir emek mücadelesi inşa edilmeli, bu ülkedeki en büyük sorunun göçmen sorunu olduğu iddiası reddedilmelidir. Göç; göçü yaratan politikalar karşısında kaçınılmaz bir sonuçtur. Asıl sorunlar görünür kılınıp, sosyal adaletsizliğe, dış politikada izlenen hatalara, korkunç gelir eşitsizliğine, talan edilmiş doğaya, işçi cinayetlerine, kadın cinayetlerine, çocuk işçiliğine, hayvanlara yönelik katliamlara karşı ortak mücadele hattı kurulmalıdır. Irkçılık kapitalizme hizmet eder. Irkçılığın kendine en kolay alan bulduğu yer ise göçmen düşmanlığıdır. Irkçılıkla mücadele, göç politikaları üzerinden atlanarak yapılamaz. Irkçılıkla ve kapitalizmin yarattığı eşitsizlik ile mücadelenin yolu göçmenlerle dayanışmak, taleplerin ortak olduğunu görmek ve göstermek ve sendikal mücadele başta olmak üzere birleşik örgütlenme sağlamaktır.

https://www.gazeteduvar.com.tr/izmirde-gocmen-ve-multecilerle-dayanisma-sempozyumu-yardimlasmaya-degil-dayanismaya-inaniyoruz-haber-1739114

29 Kasım - Iraklı işçi Ali Hasan asansör ile duvar arasına sıkışarak öldü

19 yaşındaki Iraklı işçi Ali Hasan, dün İstanbul Hadımköy’de çalıştığı mobilya fabrikasında asansör ile duvar arasında sıkışarak hayatını kaybetti.

Hasan'ın ölümü, bu yıl kayıtlara geçirilebilen 86. göçmen işçi ölümü.

Göçmen olduğu için gencecik ölümü haber bile sayılmadı.

https://x.com/semaklsn/status/1862403290144645206?s=48&t=U8xvGe2vHOD3XVtz_XNA4A

28 Kasım - Hindistan'da Müslüman azınlıklara yönelik Hindutva (Hindu Milliyetçiliği) şiddeti bitmiyor - Hasan Ayer

Hindistan'ın Maharashtra eyaletinde yaşlı bir Müslüman, et taşıdığı için Gauraksha Dal çeteleri tarafından vahşice dövüldü (videoda görebilirsiniz). Gauraksha Dal (Gau Raksha Dal olarak da bilinir) Hindistan'da inekleri koruma kisvesi altında Müslüman ve Dalit azınlıklara şiddet uygulayan, Hindutva ideolojisine radikal bir biçimde bağlı olan bir çetedir.

Gauraksha Dal, Müslümanlara yönelik şiddet eylemlerini meşrulaştırmak için dini hassasiyetleri kullanmaktadır. Bu ne ilk ne de son. Videodaki yaşlı adam, halkın gözleri önünde, kimsenin müdahale etmediği bir ortamda tekme ve yumruklarla saldırıya uğradı. Daha sonrasında ise zorla bir arabaya bindirilerek darp edilmeye devam etti.

Modi'nin resmi olarak göreve geldiği 2014 yılından bu yana Hindutva çok daha ana-akımlaştı ve kurumsal düzeyde temsil edilir hale geldi. Hindutva, küresel radikal sağın bir parçası ve azınlık düşmanlığı ile hareket eden etno-milliyetçi bağnaz bir ideoloji. Bizler yabancı karşıtlığını ve Müslüman düşmanlığını hep Batı merkezli okuyoruz. Oysa Güney Asya'daki azınlıkların durumu Batı'daki Müslüman azınlıkların durumundan çok daha kötü.

Batı aşırı sağının ütopyası bir açıdan Hindistan'da Hindutva aracılığıyla gerçekleşiyor. 22 Temmuz 2011'de ilk önce Oslo'da bombalı saldırı gerçekleştiren, ardından da Utoya Adası'nda 69 kişiyi öldüren aşırı sağcı Anders Behring Breivik, saldırıları yaptığı günün sabahı "A European Declaration of Independence" adlı bir bildiri yayınlayarak küresel ölçekteki aşırı sağ hareketlere Müslüman düşmanlığının arttırılması gerektiği çağrısında bulunmuştu.

Aynı bildiride Breivik Hindistan sağı için bakın ne diyor. Sizler için çevirisini yaptım: "Hindu sağının en güzel tarafı, kamusal alanda ve sokaklarda mutlak bir hakimiyete sahip olmalarıdır. Hindistan sağı adaletsizliğe tahammül etmez ve genellikle işler kontrolden çıktığında, bilhassa Müslümanlar Hinduizme saygısızlık ettiklerinde sokaklara çıkar ve Müslümanlara saldırarak hadlerini bildirirler. Hindistan'da Hint milliyetçileri güçlü bir şekilde birleşerek harekete geçmezse, Hindistan zayıflamaya devam edecektir. Avrupa ve Hint direniş hareketlerinin birbirlerinden öğrenmeleri ve mümkün olduğunca iş birliği yapmaları hayati önem taşımaktadır. Hedeflerimiz aşağı yukarı aynıdır."

Aşırı sağ yabancı düşmanlığı ile ivmelenen ve Müslüman karşıtlığını merkezine alan küresel bir blok. Türkiye'de radikal sağ çalışan akademisyenlerin, yazarların, gazetecilerin ve lisansüstü öğrencilerinin Güney Asya'daki, bilhassa Hindistan'daki durumu incelemeleri ve kamuoyunu bilgilendirmeleri önemli. Ancak malesef Türkiye'de Hindistan'da Müslüman azınlığın yaşadığı adaletsizlikler pek önemsenmiyor ve gözardı ediliyor. Bugün Hindistan'da yaşanan şeylerden biri bu.

https://x.com/HasanAyer_/status/1862151455957799069?t=BpiM84b6ZN0F5ix4BU6NuA&s=19

26 Kasım - Suriyeli 3 işçinin öldüğü yangını çıkaran sanığa müebbet hapis (Evrensel) İ

zmir'de Suriyeli 3 işçinin kaldığı şantiyede yangın çıkaran sanık Kemal Korukmaz'ın, 3 kez ağırlaştırılmış müebbet ve 1,5 yıl hapis cezası istinafta onandı.

İzmir'in Güzelbahçe ilçesinde, beton imalatının yapıldığı santralde çalışan işçilerin konakladığı şantiyede çıkan, Suriyeli Ahmed El Ali (21), Memun En Nebhan (23) ve Muhammed El Hüseyin El Abdo El Biş'in (17) hayatını kaybettiği yangına ilişkin 3 kez ağırlaştırılmış müebbet ve 1,5 yıl hapis cezasına çarptırılan Kemal Korukmaz'ın (43) cezası istinafta onandı.

Güzelbahçe ilçesindeki beton imalathanesinin yapıldığı santralde çalışan Suriye uyruklu Ahmed El Ali, Memun En Nebhan ve Muhammed El Hüseyin El Abdo El Biş'in kaldığı odada, 16 Kasım 2021 gecesi yangın çıktı. İhbarla bölgeye sevk edilen itfaiye ekipleri, 3 işçiyi yaralı çıkarıp, yangını söndürdü. İzmir'deki hastanelere kaldırılan işçilerden Ahmed El Ali ve Muhammed El Hüseyin El Abdo 2 gün sonra, Memun En Nebhan ise 1 hafta sonra hayatını kaybetti. Cenazeler, otopsinin ardından toprağa verildi.

Soruşturma kapsamında yangından 14 gün sonra Seferihisar ilçesinde işletmeci çifti bıçakla yaralayıp, para ve değerli eşyalarını gasbetmek suçundan yakalanan Kemal Korukmaz, polisteki ifadesinde, 3 kişinin yaşamını yitirdiği yangını benzin ile odayı ateş vererek kendisinin çıkardığını itiraf etti. Korukmaz, işlemlerinin ardından sevk edildiği adliyede yangın ve gasp suçlamasıyla tutuklandı.

"HÜKÜMLERDE İSABETSİZLİK BULUNMADI"

Korukmaz hakkında, 'Tasarlayarak canavarca hisle yangın çıkarmak suretiyle öldürme' suçundan ayrı ayrı ağırlaştırılmış müebbet hapis, 'Taksirle yakarak mala zarar verme' suçundan da 6 yıla kadar hapis cezası istemiyle İzmir 1'inci Ağır Ceza Mahkemesinde dava açıldı. İftiraya uğradığını söyleyen Korukmaz ise suçsuz olduğunu savundu. Geçen mart ayında İzmir 1'inci Ağır Ceza Mahkemesinde görülen duruşmada heyet, sanık Kemal Korukmaz'ı 3 kişinin ölümüne neden olduğu gerekçesiyle 'Nitelikli kasten öldürme' suçundan 3 kez ağırlaştırılmış müebbet, 'Mala zarar verme' suçundan ise 1,5 yıl hapis cezasına çarptırırken indirim de uygulamadı.

Taraf avukatlarının itirazları üzerine dosya istinafa taşındı. Yerel mahkemenin kararını inceleyen İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 24'üncü Ceza Dairesi, Korukmaz'a verilen cezaların onanması yönünde karar verdi. Daire; dosyaya göre verilen hükümlerde bir isabetsizlik görülmediğine belirtip taraf avukatların yaptığı itirazları reddetti ve Korukmaz'ın cezasını oy birliğiyle onadı.

https://www.evrensel.net/haber/534935/suriyeli-3-iscinin-oldugu-yangini-cikaran-saniga-muebbet-hapis